Ergonomi Eğitimi

Ana Sayfa >> Ergonomi Eğitimi

Kelime anlamı olarak bakılacak olursa “Ergon” (Çalışma) ve “Nomos” (Yasa) kelimelerinden oluşan Ergonomi, çalışma yasası anlamına gelmektedir. OHSA tarafından ise Ergonomi; Çalışanların yetenekleri ile iş ve çalışma koşulları arasındaki uyumu sağlayan bilim olarak tanımlanmıştır. Genel olarak kullanılan şekilde tanımlayacak olursak Ergonomi; endüstriyel iş ortamındaki sistem verimliliği ve insan-makine-çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan çok disiplinli bir bilim dalıdır.

Ergonominin Sınıflandırılması

Ergonomi, üç ayrı başlık altında sınıflandırılmıştır:

1. Fiziksel Ergonomi

2. Organizasyonel ve Yönetimsel Ergonomi

3. Bilişsel Ergonomi

Ergonomi aşağıda belirtilen kavramlar ile ilgilenmektedir.

· İş – İnsan uyumu

· Ortam – İnsan uyumu

· Donanım – İnsan uyumu

· Sistem– İnsan uyumu

· İnsan – İnsan uyumu

· İşyeri – Çevre uyumu

Ergonomik çalışmalar, insan ve çevre etkileşiminin bilimsel olarak incelenmesi ve elde edilen sonuçların tasarım ve uygulamalar için kullanılması olarak iki temel boyutta yapılmaktadır. Ergonominin amacı; Çalışanların etkinliğini arttırmak Gereksiz ve aşırı zorlamalardan kaçınmak Çalışmanın yöntemli bir şekilde düzenlenmesini sağlamak Lüzumsuz aktiviteleri önlemek İnsan-makine-çevre uyumunu sağlamaktır. İş yerlerinde motivasyon ve iletişim eksiklikleri, insan yaratıcılığını ön plana çıkaracaksistemlerin olmaması, iş monotonlukları, sürekli eğitim ve gelişim ortamınınyaratılmaması gibi faktörler de çalışanlar üzerinde iş tatminsizliği yaratmakta ve işverimini olumsuz yönde etkilemektedir. İnsanları işyerlerinde sağlıklı, güvenli veverimli olarak çalışabilmeleri için çalışma yeri ve gerekli donanımın, ses, aydınlatma,çevre sıcaklığı gibi faktörler ile iş organizasyonu ve yönetime yönelik sistemlerininsanın yapısal, boyutsal ve psikolojik özelliklerine düzenlenmesi gerekir.Ergonominin temel görevi yukarıdaki amaçlar doğrultusunda bir iş düzenlemesinigerçekleştirmektir.

Ergonominin İşlevleri

· İşinde sağlık ve güvenlik içinde çalışması

· İşin, insanın antropometrik ölçülerine, beden gücüne ve kişisel özelliklerineuygun olarak tasarlanması

· Her türlü alet, makina ve donanımın insan yetenekleriyle uyumlu bir şekilde tasarlanması

· Psiko-sosyal açıdan olumlu bir iş ortamın yaratılması ve çalışma hayatınıninsana önem vermesi

İşyerlerinde insandan yapması beklenenler ile insanın temel özellikleri arasında biruyum olması gerekir. Aksi yöndeki gelişmeler insanı yorar, iş verimi ve kalitesinidüşürür, iş güvenliği ve personel sorunlarına neden olur. Bu sebeple aydınlatma,çalışma ortamındaki sıcaklık, gürültü, kullanılan alet – araç – makinelerin durumlarıgibi özelliklerin insanların çalışmalarını kolaylaştırıcı şekilde tasarlanmasıgerekmektedir.

Örnek olarak aşağıdaki tabloda, yapılan iş anında vücudun konumu ve bu konumlarabağlı olarak gözlemlenebilen olası şikayetler ile şikayet edilen organlarbulunmaktadır.

İŞ ANINDA VÜCUT KONUMU	OLASI ŞİKAYETLER, RAHATSIZ ORGANLAR
Ayakta Durma	Ayak ve Bacakta rahatsızlık, Varis
Taburede Dik Oturma	Sırt Kasları
Taburede Dik Oturma	Sırt Kasları
Çok Yüksek Sandalye	Diz, Baldırlar, Ayaklar
Çok Alçak Sandalye	Omuz, Boyun
Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma	Bel Ağrıları, Disk Aşınmaları
Öne Eğik Oturma veya Ayakta Durma	Bel Ağrıları, Disk Aşınmaları
Öne,Yana veya Yukarıya Uzanmış Kol	Omuz, Kol, Belki Omuzda Periartritis
Baş Çok Fazla Öne veya Arkaya Eğik	Boyun, Disk Aşınması
Kumanda Elemanlarını Doğal Olmayan Elle Tutma	Dirsek ve El Arası Bölgede İltihaplanma

Çalışma Ortamında Ergonominin Faydaları

1. Ergonomi maliyetleri azaltır. Ergonomik risk faktörlerini sistematik azaltarakyüksek maliyetli, orta ve ciddi yaralanmaların önüne geçebilirsiniz.

2. Ergonomi verimliliği arttırır. İyi bir vücut duruşu, daha az zorlanma, daha azhareket etme, daha uygun yükseklik ve erişim sağlayan bir sistemgeliştirildiğinde çalışma ünitesi daha verimli hale gelecektir.

3. Ergonomi kaliteyi yükseltir. Yetersiz ergonomi, çalışanların yorulmasına verahatsız hissetmesine neden olarak ellerinden gelen en iyi işi yapmalarınaengel olabilir. İş fiziksel açıdan çok zorlayıcı olduğunda eğitildikleri kalitede işçıkarmaları zor olabilir.

Ergonomi biliminin dikkate alınmadığı koşulların yaratacağı sorunlar da göz önünde bulundurulduğunda, çalışanların sağlığı ve motivasyonunu üst düzeyde tutarakyüksek verim almayı amaçlayan her firma ergonomi bilimine gereken önemi vermelive çalışma koşullarını ergonomik esaslara göre ayarlamalıdır.