İŞ EKİPMANLARININ PERİYODİK KONTROLLERİ

İş ekipmanlarının zaman içinde yıpranması ve aşınması büyük kazalara yol açabilen bir tehlike kaynağıdır. Patlayan kazanlar, devrilen veya halatı kopan vinçler, yüksekten düşen asansörler, elektrik çarpmaları, elektrikten kaynaklı yangınlar, yangın sırasında çalışmayan yangın söndürme tesisatları, yeterli ve uygun hava sağlamayan havalandırma tesisatları gibi bir çok nedenle her yıl çok sayıda insan hayatını kaybetmekte veya sağlığı bozulmaktadır.  Bu nedenle tehlike oluşturabilecek iş ekipmanlarının,  periyodik kontrolleri yasal bir zorunluluktur.

Periyodik kontrollerin sağlıklı ve güvenilir olması için dikkat edilmesi gereken konuların öne çıkanları aşağıda sunulmaktadır:

• Periyodik kontrol personeli yönetmelikte belirtilen ünvanlara sahip olmalıdır, ancak uygun ünvana sahip olmak tek başına yetersizdir. Ayrıca bu personel ilgili standartları ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatını bilmeli, yaptığı işin öneminin farkında olmalıdır.
• Personel gerçekleştirdiği kontrollerin sonuçları hakkında hiçbir mali ve idari baskıya veya teşvike uğramadan teknik ve yasal düzenlemelere göre karar verebilmelidir.
• Kontrollerde uygun özellikte, sonuçların doğruluğu konusunda güven veren, kalibrasyonlu ölçü ekipmanları kullanılmalıdır.
• Kontroller sırasında gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmalıdır.
• Periyodik kontroller işyerinde gerçekleştirilecek risk değerlendirmesine uygun periyotlarda gerçekleştirilmelidir. Periyodik kontrol aralığı, yönetmelikte belirtilen bazı istisnalar dışında, en fazla 1 yıl olabilir. Örneğin yapı iskelelerinde 6 ay, taşınabilir gaz tüpleri için 3 yıl, sıvılaştırılmış gaz tankları (yeraltı ve yerüstü) için 10 yıl olabilir. Ancak güvenli çalışma için üreticinin belirlediği periyotlar, ekipmanların kullanım sıklığı, kullanım koşulları vb. şartlar göz önünde bulundurularak işyerinde yapılacak risk değerlendirmelerinde daha düşük periyotlar belirlenmesi gerekebilir.

HANGİ EKİPMANLAR PERİYODİK KONTROL KAPSAMINA GİRMEKTEDİR?

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (RG Tarihi: 25.04.2013) kapsamında zorunlu tutulan periyodik kontrollerin ana başlıkları:

Basınçlı Kap ve Tesisatlar:

Örnek Ekipmanlar: Buhar kazanları, kalorifer kazanları, basınçlı hava tankları (hava ve azot tankları, hidrofor tankları, genleşme tankları, taşınabilir gaz tüpleri, taşınabilir asetilen tüpleri, sıvılaştırılmış gaz tankları (yerüstü ve yeraltı), LPG tüpleri, kriyojenik tanklar, tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar vb.)

Yetkili Kişiler: Makina teknikerleri, makina yüksek teknikerleri, makina mühendisleri. Tahribatsız muayene (NDT) gerçekleştirilmesi durumunda ilgili kontrol alanında yeterli düzeyde NDT sertifikası bulunan tekniker veya mühendisler

Kaldırma ve İletme Ekipmanları:

Örnek Ekipmanlar: Vinçler (portal, tavan, monoray, mobil, kule vd.), caraskallar, forkliftler, transpaletler, liftler, yürüyen merdiven ve yürüyen bantlar, mobil platformlar, asma iskeleler, yapı iskeleleri, araç kaldırma liftleri

Yetkili Kişiler: Makina teknikerleri, makina yüksek teknikerleri, makina mühendisleri. Tahribatsız muayene (NDT) gerçekleştirilmesi durumunda ilgili kontrol alanında yeterli düzeyde NDT sertifikası bulunan tekniker veya mühendisler.  Yapı iskelelerinde inşaat teknikerleri, inşaat mühendisleri, makina teknikerleri, makina mühendisleri, mimarlar. Gemi inşa işlerinde kullanılan iskelelerde ise gemi inşaatı mühendisleri.

Tesisatlar:

Örnek Ekipmanlar: Elektrik ile ilgili tesisatlar: Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner, akümülatör ve transformatörler.

Yetkili Kişiler: Elektrik teknikerleri, elektrik yüksek teknikerleri, elektrik mühendisleri.

Diğer Tesisatlar:

Örnek Ekipmanlar: Yangın tesisatları, hortumlar, pompalar, boru tesisatları, havalandırma ve klima tesisatları

Yetkili Kişiler: Makine teknikerleri, makine yüksek teknikerleri, makine mühendisleri

Tezgahlar:

Örnek Ekipmanlar: Makina ve tezgahlar

Yetkili Kişiler: Makine teknikerleri, makine yüksek teknikerleri, makine mühendisleri.